تسمه تایم، که به آن تسمه تایمینگ نیز گفته می‌شود، یک بخش حیاتی در موتور خودرو است که وظیفه هماهنگ کردن حرکت سوپاپ‌ها (در سر سیلندر) با حرکت پیستون‌ها را دارد. این تسمه، که معمولاً از مواد لاستیکی مقاوم ساخته شده است، از دنده‌های مخصوص در موتور استفاده می‌کند تا اطمینان حاصل شود که سوپاپ‌های ورودی و خروجی هوا در زمان‌های دقیق باز و بسته می‌شوند. در صورت شکستن یا خرابی تسمه تایم، ممکن است به موتور خودرو آسیب جدی وارد شود. بنابراین، تعویض به موقع آن بر اساس توصیه‌های سازنده خودرو بسیار مهم است.
پارگی تسمه تایم و عواقب آن
پاره شدن تسمه تایم در برخی پیشرانه‌ها که منجر به برخورد پیستون با سوپاپ‌ها می‌شود، با صدایی همراه است اما در برخی خودرو‌ها پاره شدن تسمه تایم فقط منجر به خاموشی موتور خودرو می‌شود. وقتی تسمه تایم پاره می‌شود و یا از تایم خود بدون پاره شدن، خارج می‌شود، عملکرد صحیح و به موقع سوپاپ‌ها مختل شده و در زمانی که باید سوخت و هوا وارد سیلندر شوند، این اتفاق به درستی نمی‌افتد و یا باز شدن و بسته شدن سوپاپ‌ها به میزان کافی نخواهد بود که در نتیجه باز هم در کارکرد پیشرانه اثر منفی واضحی خواهد گذاشت.
پاره شدن تسمه تایم در موتور خودرو‌های گوناگون، اثر خرابی مختلفی دارد. برای مثال در برخی خودرو‌ها مثل دوو و موتور‌های قدیمی پراید که پیستون به سوپاپ‌ها نمی‌رسد، پاره شدن تسمه تایم فقط منجر به خاموشی موتور خواهد شد و آسیب مکانیکی دیگری به قطعات سر سیلندر وارد نمی‌شود.
در برخی از پیشرانه‌ها پاره‌شدن یا رد کردن یکی دو دندانه از تایم، منجر به برخورد پیستون با سوپاپ‌ها شده
و بسته به شدت برخورد که به دور موتور خودرو بستگی دارد، می‌تواند باعث کج شدن سوپاپ‌ها و یا حتی تعویض بسیاری از قطعات سر سیلندر و حتی خود سر سیلندر شود.
اجاره ماشین
از نشانه‌های به هم خوردن یا پاره شدن تسمه تایم در این است که موتور خودرو با استارت زدن، صدای همیشگی ناشی از وجود کمپرس و مکش درون سیلندر‌ها را ندارد و به اصطلاح ول می‌چرخد. البته بهتر است تا قبل از اقدام به استارت زدن، اول سلامت تسمه را بررسی کنیم.
چرا که در این زمان دو نظریه وجود دارد؛ عده‌ای استارت زدن را منجر به خرابی بیشتر قسمت و قطعات سر سیلندر می‌دانند و عده دیگری نیز معتقدند که چون دور موتور خودرو در بدترین حالت بالای هزار دور در دقیقه است، اتفاق برخورد و خرابی‌های ناشی از آن در کسری از ثانیه رخ می‌دهند و با استارت‌های دیگر، این قطعات که قبلا تحت نیروی برخورد پیستون قرار گرفته‌اند، آسیب دیده‌اند و استارت‌های بعدی اثری در تخریب آنها نخواهد داشت که باز هم این اتفاق به دور موتور و شدت برخورد اولیه وابسته است.
نشانه های پارگی تسمه تایم
۱- دور موتور بد عمل می کند
اگر شما متوجه شدید وقتی دارید با اجاره ماشین بدون راننده رانندگی می کنید در حالیکه دور موتور به ۲ تا ۴ هزار دور رسیده، موتورتان تنظیم نیست و درست کار نمی کند، باید تسمه تایم را چک کنید. اگر شُل شده باشد، شروع به لغزش می کند و همین باعث می شود در حین شتاب گرفتن، دور موتور بالاتر برود.
همچنین این می تواند نشانه از بین رفتن دندانه ها نیز باشد.
۲- از بین رفتن دندانه های تسمه تایم
تسمه تایم های کارکرده تر در مدت زمان استفاده شان دچار فرسایش و خوردگی دندانه ها می شوند. در حالی که معمولا پیشنهاد می شود تسمه تایم هر ۶۰ هزار کیلومتر تعویض شود، برخی وسائل نقلیه فرق می کنند و این عدد می تواند تا ۱۱۰ هزار کیلومترهم برسد. همیشه به دفترچه راهنمای خودروی خود برای پی بردن به این عدد مراجعه کنید.
۳- مشکلات استارت و حرکت
تسمه تایم یکی از قطعات کاملا دقیق طراحی شده ماشین شماست. بنابراین همیشه باید در حال تنظیم باشد
تا بتواند به ازای هر یک بار چرخیدن میل بادامک، دقیقا دو بار میل لنگ را بچرخاند. دریچه ها یا سوپاپ های ورود و خروج گاز با چرخش میل بادامک، باز و بسته می شوند. این دریچه ها دقیقا متناسب با لحظه حرکت پیستون ها باز و بسته می شوند. بنابراین اگر زمانبندی این چرخه به هم بخورد، بقیه کارها نیز از تنظیم خارج می شوند. این امر می تواند منجر به مشکلاتی در استارت نیز بشود چون زمانبندی غیردقیق تک تک قطعات می تواند باعث شود ماشین درست استارت نخورد.
۴- مشکلات اگزوز
اگر اگزوز شما نسبت به همیشه، دود بیش از حدی تولید می کند، می تواند مربوط به مشکل تسمه تایم باشد. چون موتور باید تلاش بیشتری بکند تا قطعات خود را به حرکت وادارد و فشار بیشتری به آن وارد می شود. همین باعث می شود دود بیشتری از اگزوز خارج شود.
زمان تعویض تسمه تایم
ماکزیمم زمان کارکرد تسمه تایم خودرو سه سال است. همگی ما به خوبی می دانیم که پيشگيري بهتر از درمان است. هنگام تعويض تسمه تايم دقت داشته باشيد که کيلومتر کارکرد خودرو را ياد داشت کنيد تا در صورت نياز به راحتي زماني که تسمه تايم خودرو را تعويض کرديد به ياد بياورديد. از علائم خرابي تسمه تايم می‌توان ترک خوردگي ,پوسيدگي,ساييدگي و از بين رفتن دندانه هاي تسمه تايم را نام برد. همانند علائم ظاهري علائم فني ديگري نيز وجود دارند که خبر از خراب بودن و يا تنظيم نبودن تسمه تايم خودرو مي آورند.
اين علائم شامل:بد استارت خوردن موتور خودرو,افزايش مصرف سوخت,لرزش بيش از حد موتور هنگام کارکرد درجا,سروصداي اضافه از نزديکي قاب تسمه تايم و کاهش محسوس قدرت و شتاب موتور می‌باشند. در صورت مشاهده هر کدام از علائم فني يا ظاهري که خرابي تسمه تايم را بيان می‌کنند در سریع‌ترین زمان ممکن تسمه تايم را تعويض کنيد، تا از پرداخت هزينه سنگين تعمير موتور جلوگيري کنيد.
